یبوست رایج ترین مشکل گوارشی است که همه در در دوره از زندگی خود به آن مبتلا می شوند،اما برای برخی دیگر یبوست به یک مشکل همیشگی تبدیل شده، و زندگی را برای فرد بیمار دچار اختلال میکند. یبوست می تواند نشانه ای از بیماری های جدی باشد و یا عاملی‌ شود برای بیماری ها.

در هر حال لازم است یبوست را جدی بگیرید، و عاملی که باعث آن شده را پیدا کنید و برای درمان آن اقدام کنیم در غیر این صورت مجبور خواهید بود منتظر عوارض شدید این بیماری باشید.

در ادامه این بحث مفصلا به بررسی یبوست، علت‌ها و علائم، بیماری های فاجعه باری که در نتیجه یبوست ایجاد می شوند، می پردازیم و در آخر هم ساده ترین روش های درمان خانگی یبوست را معرفی خواهیم کرد.

یبوست چیست؟
یبوست مجموعه ای از شرایط سخت است که منجر به اختلال در دفع مدفوع میشود. یبوست در بیماران به شکل کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج بوده و در برخی دیگر منجر به دفع مدفوع همراه با فشار و درد میشود.

به طور معمول باید بعد از مصرف مواد غذایی و هضم و جذب آنها،از اضافات این مواد از طریق مقعد دفع شوند. به طور متوسط حداکثر سه بار اجابت مزاج در روز یا حداقل سر سه بار در هفته عادی در نظر گرفته می شود،و خارج از این مقدار یعنی مشکل گوارشی وجود دارد. همچنین مدفوع باید بدون وارد کردن فشار به مقعد دفع شود دفع مدفوع سخت یا خشک یبوست در نظر گرفته میشود.

علت یبوست ؟
یبوست به علت های متعدد ایجاد میشود،مثلاً ممکن است ضعف عضلات روده موجب یبوست شود و یا مصرف برخی مواد خوراکی عامل ایجاد این شرایط باشد. امروزه با تغییر سبک زندگی و کم تحرکی و مصرف خوراکی های فاقد فیبر و غذاهای آماده آمار ابتلا به بیماری هم افزایش یافته است.

اما در برخی موارد یبوست علت های جدی داشته، اگر این شرایط متناوب تکرار میشود، یعنی یک مشکل جدی وجود داشته که نیاز به بررسی های دقیق دارد‌ برخی از شرایط و بیماری هایی که می تواند عامل یبوست شوند، عبارتند از:

بیمارانی که دچار ام اس یا مشکلات نخاعی و عدم تحرک هستند.
بیماری سندروم روده تحریک پذیر
پولیپ های روده
انسداد روده
مصرف مواد مخدر
افزایش سن
عدم مصرف سبزیجات میوه های آب کافی
برخی تداخلات دارویی (مثل داروهای فشارخون و پایین آورنده چربی خون(
دیستروفی ماهیچه‌ای
استرس، اضطراب و افسردگی
عوارض یبوست (بیماری هایی که در اثر یبوست ایجاد می شود.)
یبوست بر کل بدن تاثیر داشته، زیرا موجب می‌شود مواد دفعی در روده ها تجمع کند. این مواد می تواند در کوتاه مدت عامل ایجاد درد شکم احساس، خستگی و حتی پرخاشگری شود. اما در طولانی مدت عامل ایجاد بیماری های نشیمنگاهی خواهد بود.

سه مورد از رایج ترین بیماری هایی که در اثر یبوست ایجاد می شوند عبارتند از؛

بواسیر یا هموروئید
بیماری بواسیر یا همان هموروئید رایج ترین بیماری مقعدی است که اصلی ترین علت آن هم یبوست شناخته می شود.

بواسیر متورم شدن سیاهرگ های کانال مقعد است. که در اثر آن توده هایی شبیه به گوشت اضافه از مقعد خارج می شوند. بواسیر به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می شود که در نوع داخلی سیاهرگ های داخل کانال مقعد و متورم شده در نوع خارجی سیاهرگ های زیر پوست اطراف مقعد متورم شده است.

وقتی فرد دچار یبوست میشود، برای اجابت مزاج فشار زیادی به مقعد وارد می کند، بنابراین دیواره سیاهرگ ها تحت فشار قرار گرفته و متورم می شوند،بیماری هموروئید ایجاد می شود.

هموروئید نه تنها باعث ایجاد زائده گوشتی می‌شود ، بلکه زندگی طبیعی فرد را دچار اختلال کرده و عامل ایجاد درد شدید مقعد، سوزش، خارش و خونریزی های غیرطبیعی خواهد شد.

علاوه بر روی یبوست عوامل دیگری مثل رابطه جنسی مقعدی، جابجایی اشیا سنگین، زایمان و بارداری و … می توانند باعث ایجاد این شرایط شوند.

بهترین کلینیک درمان بواسیر، درمان تهران است که یکی از مجهزترین مراکزی است، که تجربه موفق درمان هزاران مورد مشابه را در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده، این مرکز به صورت تخصصی در امر درمان بیماری های نشیمنگاهی با لیزر فعالیت دارد.

شقاق
بیماری شقاق یکی دیگر از آزاردهنده ترین بیماری های مقعدی است که درد بسیار شدیدی را ایجاد می‌کند و حتی نشستن و خوابیدن برای فرد دشوار می کند.

بیش از ۸۰ درصد بیمارانی که با شکایت از شقاق مراجعه می‌کنند،پیش از این سابقه ابتلا به یبوست مزمن داشتند. شقاق یک زخم ترک یا شکاف عمیق است که زیر پوست اطراف مقعد ایجاد می شود و از آن جایی که مقعد ناحیه به شدت حساس و مملو از اعصاب است ترک و زخم در این ناحیه به شدت آزار دهنده دردناک خواهد بود. علاوه بر درد ممکن است بیمار دچار خارش سوزش و خونریزی شود.

در اغلب موارد وقتی فردی دچار یبوست میشود، برای خارج شدن مدفوع به مقعد فشار وارد میکند و یا حتی مشاهده شده، برخی بیماران با دست اقدام به تخلیه مقعد می کند که این خود می‌تواند عامل ایجاد زخم در این ناحیه باشد.

پرولاپس رکتوم
منظور از پرولاپس رکتوم، بیرون زدگی بخشی از روده بزرگ از مقعد است. وقتی نیمار فشار بسیار زیادی را برای دفع مدفوع به روده ها وارد میکند. احتمال پرولاپس بیرون زدگی روده وجود دارد،این شرایط در افرادی که دچار ضعف عضله روده هستند شایع تر است.

علائم
از علائم و نشانه های ابتلا به یبوست می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

اجابت مزاج در چندین مرحله
اجابت مزاج بیشتر از سه بار در روز و کمتر از سه بار در هفته.
دفع مدفوع خشک و سفت که نیاز به اعمال فشار برای خارج شدن مدفوع دارد.
احساس نفخ در شکم
تغییر حالت مدفوع، مثل باریک شدن یا کوچک شدن
حالت تهوع
احساس درد در شکم
درمان یبوست
بیشتر یبوست ها حالت حاد داشته و از مشکل جدی نشأت می گیرد بنابراین با تغییر رژیم غذایی و انجام یک سری تغییرات در نحوه زندگی میشود، بیماری را درمان کرد. اما اگر این درمان ها موثر نبودند و یبوست حالت مزمن درآمده باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمالاً یک عامل جدی تری در ایجاد شرایط دست داشته که باید سریع شناسایی و درمان شود.

فیبر بخورید!
فیبر خوراکی ماده مغذی محسوب شده که در روده انسان قابل هضم و جذب نیست بنابراین در روده تجمع می کند و یعنی حجم مدفوع را افزایش میدهد. در نتیجه آن یبوست برطرف خواهد شد.

فیبر را می توان در انواع میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار یافت. مثلاً کاهو، اسفناج، انواع توت ها،انواع میوه ها مثل موز سرشار از فیبر هستند. هر فردی به ۳۰ تا ۳۵ گرم فیبر در روز نیاز دارد. فیبر را به تدریج به رژیم غذایی اضافه کنید،زیرا ممکن است عامل نفخ شکم شود.

آب بنوشید!
نوشیدن آب یکی از راههای درمان یبوست آب و مایعات باعث نرم شدن مدفوع و دفع راحت آن از مقعد می‌شود. به جای آب می توانید از انواع آب میوه ها هم استفاده کنید، ولی نوشیدنی های حاوی کافئین توصیه نمی شود.

ورزش کنید.
حتماً در فعالیت های روزانه خود ۳۰ دقیقه پیاده روی را قرار دهید. اگر زمان کافی برای ورزش و تحرک ندارید، پیاده روی بهترین جایگزین است به خصوص اگر کارمند هستید و مجبور مدت طولانی از روز را بشینید. ورزش و تحرک روده ها را تحریک کرده و به درمان یبوست کمک میکند.

ملین بخورید.
ملین ها دسته از داروها هستند که کار آنها روی پوست است و انواع مختلفی دارد. برخی از ملین ها مکمل فیبر هستند مثل پسیلیوم. و برخی دیگر با انقباض روده به درمان بیماری کمک می کند، مثل قرص سی لاکس. در مورد مصرف ملین های مخصوص بهتر است با پزشک مشورت کنید تا بعد از بررسی شرایط داروی مناسب را تجویز کند. در ضمن در مصرف این داروها زیاده روی نکنید، زیرا می‌تواند تاثیر عکس داشته باشد.

معجون خاکشیر
خاکشیر دیگر از خوراکی هایی است که به درمان فوری و سریع یبوست کمک می‌کند. برای این منظور پس از خیس کردن خاکشیر با آب ولرم لیمو ترش و یک قاشق غذاخوری عسل به آن بیفزایید و صبح‌ها ناشتایی معجون را میل کنید.

برخی از توصیه ها برای درمان یبوست به این شرح است :

از مصرف غذاهای کم فیبر مثل لبنیات یا گوشت تا درمان یبوست خودداری کنید.
مصرف ماست های حاوی پروبیوتیک به بهبود شرایط کمک می کند.
مصرف الکل یا نوشیدنی های حاوی کافئین را به حداقل کاهش دهید.
مصرف مایعات گرم و آب به خصوص صبح ها و‌ ناشتا به درمان یبوست کمک میکند.
دفع مدفوع را به تاخیر نیندازید.
مصرف روزانه انجیر یا آلو خیس شده و به صورت ناشتا
نان و برنج سبوس دار بهترین جایگزین نام برنج سفید هستند.
خواب و استراحت کافی داشته باشی و استرس خود را کنترل کنید.
چه زمانی یبوست خطرناک شده است؟
اگر یبوست با درد شکم، عدم دفع گاز یا مدفوع همراه شده باید سریعاً با پزشک مشورت کنید. یکی از شرایط زیر را دارید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

هنگام دفع مدفوع دچار خونریزی شدید
هنگام دفع مدفوع درد شدید دارید.
تغییراتی در شکل و اندازه مدفوع پدید آمده
کاهش وزن ناگهانی